ساختار شکنی!

ساختار شکنی! - قسمت اول

معمولا قوانین و قواعد خاصی بر هنر حاکم  است .  عکاسی همچون دیگر هنر‌ها دارای قواعدی است که بارها شنیده ایم و به ما توصیه شده است، این قواعد در اکثر کلاس‌ها و کتب عکاسی و مراجع توسط اساتید بر ما حکم شده‌اند و ما را به پیروی از آنها رهنمون ‌می‌کنند. قواعد  کلاسیکی که برای داشتن یک عکس بهتر، زیباتر، و هنرمندانه تر به ما کمک شایانی ‌می‌کنند. اما اگر عکاسی را یک هنر بدانیم ( همچون سایر هنر‌ها ) ما به عنوان هنرمند و عکاس باید خلاقیت و نوآوری های خود را نیز به آن بیافزاییم. پیروی از اصول و قواعد در بسیاری از موارد الزامی است و عکاس چاره‌ای جز استفاده صحیح از اصول و ابزارش ندارد و همواره باید به این اصول و قواعد پایبند باشد. اما گاهی هنرمندانی هسستند که با خلاقیت و با کمک افکارشان یک هنر را ماندگار ‌می‌کنند. چه بسیار از هنرمندان کلاسیک در رشته های مختلف که ما هرگز نامی از ایشان نشنیده ایم و چه بسیار هنرمندانی که با ذوق و سلیقه خود ماندگار شده اند.
اصولا بسیاری از هنرها وابسته به ابزارند از آلات موسیقی تا بوم و رنگ و یا احیانا فیلم، نگاتیو، سنسور و لنز! و برای کاربری این ابزار قواعد خاصی را پیش از ما بر آن حکم کرده‌اند و ما همیشه مجبور به پیروری از این قواعد بوده ایم و یا خواهیم بود.

اما در این مبحث جدید در سایت عکاسی دات کام قصد داریم از جهت دیگری به هنر جاودانه عکاسی نگاه کنیم. این نگاه نو یقینا به معنای زیر پا گذاردن تمامی اصول و قوانین هنر عکاسی نیست و یا خدای نکرده به معنای قدر ناشناسی نسبت به اساتید کلاسیک این هنر خلاقانه که ما و شما همیشه مدیون این عزیزان هستیم. در این مباحث قصد داریم قدری از چارچوب‌ها و قواعد خارج شویم و قدری با ذهن خود درگیر شویم. این مبحث که با نام ساختار شکنی از این پس در سایت عکاسی منتشر ‌می‌شود نگاه آزاد و اقتباسی است از مقالات Andrea Thompson در مجله Digital Camera World  با نامRip Up The Rule Book!

یادآوری!

البته دوستان و عزیزان به این نکته توجه ویژه داشته باشند که این موضوع ( یعنی ساختارشکنی ) همچون تیغ دو لبه است و گاهی زیاده روی خود عاملی خواهد بود که کار شما را نه تنها خلاقانه و نوآورانه نخواهد کرد بلکه از ارزش آن خواهد کاست و اثر شما را بی معنا خواهد کرد. آفتی که متاسفانه همیشه در هنر دیده شده است و با زیاده روی در یک جنبه باعث هدر رفتن خلاقیت‌ها و ایده های بکر خواهد شد. چه بسیار عکاسانی که به نام هنر خلاقانه و ساختار شکنانه آثاری را خلق کرده‌اند که متاسفانه در برهه‌ای از زمان مقبول بوده‌اند ولی بعد از مدتی از ذهن‌ها پاک شده و نامی از آن هنرمندان باقی نمانده است. این روز‌ها در هنر ایران هم بسیارند هنرمندانی ! که به نام هنر فقط سیاه مشق هایشان را منتشر کرده و باعث بی ارزش شدن خود و هنرشان ‌می‌شوند. این روز‌ها تا دلتان بخواهد واژه هایی مثل  Conceptual Art و Abstract شنیده ‌می‌شود هرکس هر اثری را که هیچ معنا و مفهومی ندارد را به نام هنر ساختارشکن، نوآورانه و مفهومی معرفی و ارائه ‌می‌کند و گاهی باعث تاسف هنرمندان واقعی دیگر ‌می‌شود. در صورتی که قضاوت در این موضوع یکی از سخت ترین انواع نقد هنری است و نیازمند تجربه و احاطه کامل منتقد به اصول نقد هنری است.

قاعده : همیشه عکس هایتان شارپ و واضح باشد !

 

عکسی که دید ما به کره زمین را عوض کرد

عکسی که دید ما به کره زمین را عوض کرد

مصادف با جولای سال 1969 میلادی دقیقا 40 سال پیش اولین انسان پا بر روی سطح کره ماه این قرص درخشان گذاشت، قمری که بشر از ابتدای حضورش در زمین همواره آن را زیباترین می‌دانست و ستایش می‌کرد.

اولین بشری که توانست قدم بر نزدیک ترین همسفر زمین در تمام دوران‌ها بگذارد کسی نبود جز نیل آرمسترانگ کیهان نورد مشهور امریکایی که تا پیش از آن زیر سایه سنگین یوری گاگارین روس، کسی که اولین بشری بود که از جو زمین خارج شد، مانده بود.  بعد از این واقعه تاریخی و به کمک پروژه آپولو 11  تمام نوع بشر نام او را مترادف با نجوم و فضا نوردی می‌داند.

­

پروژه آپولو سر آغازی بود برای ورود ایالات متحده به مسابقات فضایی با شوروی سابق جایی که سالها روس‌ها با پروژه‌های وستوک یکه تاز این عرضه بودند. اما در سال 1962 جان اف کندی ریس جمهور وقت ایالات متحده مقابل کنگره در یک نطق تاریخی قول داد که ایالات متحده تا پیش از پایان دهه 60 اولین انسان را بر روی ماه خواهد دید. قولی که در زمان خودش بسیار بلند پروازانه و تقریبا غیر ممکن دیده می‌شد.

­

اما از همان سالها تلاش ناسا(NASA) National Aeronautics and Space Administration برای رسیدن به هدف شروع شد و اما ارتباط این موضوع با عکاسی! در نوشتار پیش رو قصد دارم شما را با یکی از تاثیر گذار ترین و مهم ترین عکس‌های علمی و هنری که بعد از ابداع عکاسی ثبت شده است آشنا کنم. تصویری که با کد AS8-14-2383  در بانک اطلاعاتی ناسا ثبت شده است. اما نام این تصویر در مجامع علمی و هنری Earthrise و یا برآمدن زمین و یا طلوع زمین است.

­

داستان اینگونه آغاز شد، بعد از آزمایش‌های فراوانی که پس از فاجعه آپولو سه و کشته شدن 3 کیهان نورد،  ناسا تصمیم گرفت که این پروژه را به هدف خود که رسیدن به ماه بود برساند. بنابر این بعد از آزمایشات فراوان نهایتاً در سال 1968 به پروژه آپولو 8 رسیدند. پروژه‌ای که هدف از آن خروج 3 کیهان نورد از جو زمین و نزدیک شدن به کره ماه ( تقریبا به فاصله 100 کیلومتری )، مشاهده مستقیم قسمت ناپیدای کره ماه، بررسی این سیاره، تهیه عکس و نقشه برداری برای پروژه‌های بعدی،  گردش به دور مدار زمین و ماه، استفاده از نیروی جاذبه بین سیاره‌ای و در نهایت به قصد آماده سازی مقدمات فرود پروژه آپولو 11 بر روی ماه. در این پروژه سه کیهان نورد به نام‌های فردریک بورمن، ویلیام آندرس و جیمز لاول شرکت داشتند، همزمان با آموزش فضانوردان و فراهم آوردن مقدمات در دسامبر سال 1968 موشک ساترن 5 که غول آسا ترین وسیله‌ای بود که بشر تا آن زمان برای پرتاب به آسمان ساخته بود، بر روی سکوی پرتاب در ایستگاه فضایی کندی فلوریدا قرار گرفت و شمارش معکوس برای پرتاب شروع شد.

­

در نهایت موشک ساترن 5 با موفقیت تمام پرتاب شد و لحظاتی بعد زمین را ترک کرد و از جو خارج شد.  در حدود 3 روز بعد آپولو 8  به نزدیکی ماه رسید جایی که ابتدای شروع پروژه تحقیقاتی بود. قرار بر این بود که آپولو به کمک جاذبه کره ماه سرعت اش را افزایش داده و در مدار کره ماه قرار بگیرد و چند دور به حول مدار کره ماه گردش کرده و در نهایت باز هم به کمک جاذبه سیاره مادر ( زمین ) و همچنین  موشک‌های پیشران خود به زمین باز گردد.

­

لازمه این عمل آن  بود که آپولو به پشت کره ماه و جایی که بشر هیچ گاه آن را مستقیماً ندیده بود ( انسان بر روی زمین همیشه فقط یک سمت کره ماه را می‌بیند و سمت دیگر این کره از نظر ناظر زمینی همیشه مخفی است ) برود که همزمان با آن ارتباط رادیویی را با زمین از دست می‌داد.
در ساعت 24 دسامبر بالاخره آپولو به فاصله300کیلومتری ماه رسید و ارتباط رادیویی در زمان مقرر قطع شد که همین قطع ارتباط نشانه‌ای بود که آپولو در مدار صحیح قرار دارد.
در همین لحظات کیهان نوردان مشغول تهیه عکس و فیلم‌های ویدیویی از کره ماه شدند و آن را مورد کنکاش قرار دادند که ناگهان فرمانده بورمن با صحنه‌ای حیرت انگیز مواجه شد. لحظه‌ای که برای بشر هیچ گاه متصور نبود و آن چیزی نبود جز طلوع زمین از فراز کره ماه!

­

در این لحظه مکالمه‌ای بین فضانوردان آپولو روی داد.
بورمن: آه ! خدای من ! اونجا رو نگاه کن ! زمین داره طلوع می‌کنه، وای ! چقدر زیبا است.
آندرس : ولش کن! این توی برنامه ما نیست!
بورمن ( با خنده ) : جیم فیلم رنگی داری؟
آندرس : زود باش اون فیلم رنگی رو بده به من. . . .

­

بورمن که در آن هنگام در حال عکاسی از سطح ماه بوسیله فیلم‌های سیاه و سفید بود ناگهان با این صحنه مواجه شده و تعدادی عکس سیاه و سفید از این صحنه تهیه می‌کند،  لحظات نادری که زمین از پشت کره ماه بیرون می‌آید و هنوز نیمی از زمین پشت ماه پنهان است. لحظه‌ای که بشر تا آن زمان هیچ گاه ندیده بود. طلوع زمین از پشت سایه کره ماه که این گوی زیبای آبی رنگ را پدیدار می‌کرد.

­

عکس های قدیمی و نایاب از رضا شاه -

عکس های قدیمی و نایاب از رضا شاه -